پژوهش و نوآوری

درباره تحقیق و توسعه جی واحد پژوهش، فناوری و نوآوری شرکت پالایش نفت جی، همواره در تلاش است تا با به‌کارگیری فناوری‌های نوین و روش‌های خلاقانه، در راستای توسعه محصولات نوین و راهکارهای سازگار با محیط‌ زیست گام بردارد. این واحد با تمرکز بر توسعه پایدار و بهبود فرآیندها، نقش کلیدی در پیشرفت صنعت قیر کشور ایفا می‌کند. نقشه راه تحقیق و توسعه جی توسعه محصولات نوین محصول اول کربن فعال محصول دوم قیر حاوی پودر لاستیک اصلاح شده محصول سوم قیر روکش کابل های زیر دریایی و فشار قوی محصول چهارم قیر پلیمریزه شده فعالیت‌های اصلی و جاری ۱. شناسایی ریشه‌ای مشکلات و اصلاح فرآیندها با رویکرد تحلیل علل ریشه‌ای (Root Cause Analysis)، این واحد به بررسی دقیق عدم انطباق‌های عملیاتی پرداخته و راه‌حل‌هایی علمی و اجرایی برای حذف یا کاهش این نارسایی‌ها ارائه می‌دهد. این فعالیت‌ها نقش مهمی در کاهش هزینه‌ها، افزایش راندمان، بهبود کیفیت و پایداری تولید ایفا می‌کنند. ۲. همکاری در پروژه‌های تحقیقاتی و دانشگاهی معاونت مهندسی با دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و مؤسسات تحقیقاتی در اجرای پروژه‌های مشترک همکاری می‌نماید. این تعامل با هدف ارتقای دانش فنی، حل چالش‌های صنعتی، توسعه محصولات جدید و استفاده از ظرفیت‌های علمی کشور صورت می‌گیرد. نتیجه این همکاری‌ها علاوه بر افزایش نوآوری، در ارتقاء برند علمی شرکت نیز مؤثر است.

واحد مهندسی

واحد مهندسی شرکت نفت جی به عنوان یکی از ارکان کلیدی در ساختار اجرایی و راهبردی شرکت، مسئولیت طراحی، توسعه، نظارت و ارزیابی پروژه‌های فنی، پژوهشی و عملیاتی را بر عهده دارد. این واحد با بهره‌گیری از تخصص‌های چندگانه و رویکردی نظام‌مند، در راستای ارتقای بهره‌وری، کیفیت، ایمنی و توسعه پایدار فعالیت‌های شرکت نقش‌آفرینی می‌کند. ساختار این معاونت شامل واحدهای زیر است: واحد مطالعات امکان‌سنجی و کنترل پروژه‌ها واحد مهندسی و نظارت بر پروژه‌ها واحد ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) واحد آزمایشگاه و کنترل کیفیت هر یک از این واحدها با مأموریت مشخص و هم‌راستا با اهداف کلان شرکت، در تحقق پروژه‌های راهبردی و بهبود فرآیندهای عملیاتی نقش مؤثری ایفا می‌کنند. فعالیت‌های اصلی و جاری واحد مهندسی ۱. ارزیابی طرح‌های پیشنهادی و برنامه‌ریزی پروژه‌ها یکی از وظایف مهم واحد مهندسی، بررسی و ارزیابی فنی و اقتصادی طرح‌های پیشنهادی است. این طرح‌ها می‌توانند در قالب پروژه‌های توسعه‌ای، اصلاح فرآیندهای موجود، پروژه‌های تحقیقاتی و مطالعاتی یا بهبود عملکرد عملیاتی تعریف شوند. فرآیند ارزیابی با بهره‌گیری از متدولوژی‌های نوین مدیریت پروژه و مطالعات امکان‌سنجی فنی و اقتصادی انجام شده و پس از تحلیل ریسک و بررسی شاخص‌های کلیدی، تصمیم‌گیری برای اجرا یا عدم اجرای پروژه انجام می‌شود. ۲. نظارت جامع بر چرخه عمر پروژه‌ها این واحد مسئول نظارت بر کلیه مراحل پروژه‌ها از فاز اولیه (مطالعات و طراحی مفهومی) تا فاز اجرایی و در نهایت تحویل و بهره‌برداری نهایی است. نظارت بر زمان‌بندی، منابع، هزینه، کیفیت، ایمنی و انطباق با استانداردهای ملی و بین‌المللی از جمله وظایف کلیدی این بخش به‌شمار می‌رود. تیم‌های تخصصی از مهندسین مجرب و ناظران فنی با بهره‌گیری از نرم‌افزارهای پیشرفته مدیریت پروژه، فرایندهای اجرایی را کنترل و ارزیابی می‌کنند. ۳. تعریف و طراحی پروژه‌های سرمایه‌گذاری واحد مهندسی با تکیه بر شناخت عمیق از ظرفیت‌ها و نیازهای تولیدی، پروژه‌های جدید سرمایه‌گذاری را تعریف و طراحی می‌کند. این پروژه‌ها می‌توانند شامل احداث خطوط تولید جدید، توسعه واحدهای فرآیندی موجود، اجرای طرح‌های مکانیزه‌سازی یا دیجیتالی‌سازی فرآیندهای تولید باشند. تحلیل بازگشت سرمایه، مدیریت منابع مالی، و هم‌راستایی با اهداف توسعه پایدار از ارکان طراحی این پروژه‌هاست. ۴. بهینه‌سازی مصرف مواد و انرژی بهینه‌سازی مصرف انرژی و مواد اولیه از دیگر مسئولیت‌های این معاونت است. این اقدامات در راستای سیاست‌های کلان کشور در حوزه صرفه‌جویی انرژی و کاهش آلاینده‌ها، و همچنین ارتقای بهره‌وری خطوط تولید صورت می‌گیرد. مطالعات مصرف انرژی، ارزیابی عملکرد تجهیزات، طراحی سیستم‌های بازیافت انرژی، و بهره‌گیری از فناوری‌های نوین انرژی‌بر پایین از جمله فعالیت‌های این حوزه می‌باشند. ۵. تعیین معیارهای فنی و کیفی محصولات برای تضمین کیفیت و استاندارد بودن محصولات، معاونت مهندسی با همکاری واحد کنترل کیفیت، معیارهای فنی و کیفی محصولات تولیدی را تعریف و تدوین می‌کند. این معیارها بر اساس الزامات مشتریان، استانداردهای ملی و بین‌المللی (نظیر ASTM، ISO، IP) و شرایط بهره‌برداری تعیین شده و به‌صورت مستمر به‌روزرسانی می‌گردند. ۶. انجام آزمون‌های کنترل کیفی و تأیید نتایج آزمایشگاه مرکزی شرکت، تحت نظر معاونت مهندسی، مسئول انجام کلیه آزمون‌های فیزیکی، شیمیایی و عملکردی بر روی مواد اولیه، محصولات نیمه‌ساخته و محصولات نهایی است. نتایج این آزمون‌ها پس از تأیید فنی و صحت‌سنجی، به عنوان مبنای کنترل کیفیت و پذیرش محصول مورد استفاده قرار می‌گیرند. این فعالیت‌ها نقش بسزایی در تضمین کیفیت پایدار و رضایت مشتریان دارد. ۷. مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) یکی از اساسی‌ترین مسئولیت‌های این معاونت، استقرار و اجرای نظام جامع HSE در کلیه سایت‌ها و پروژه‌های شرکت است. این حوزه شامل کنترل عوامل زیان‌آور محیط کار، پیشگیری از حوادث شغلی، مدیریت پسماندها، کنترل آلاینده‌ها، پایش عوامل زیست‌محیطی، و اجرای طرح‌های پدافند غیرعامل است. رعایت الزامات قانونی، استانداردهای ملی و بین‌المللی و ارتقای فرهنگ ایمنی از اهداف این بخش به شمار می‌آید. جمع‌بندی معاونت مهندسی شرکت نفت جی، به عنوان بازوی فنی و راهبردی شرکت، نقشی حیاتی در تحقق اهداف توسعه‌ای، افزایش بهره‌وری، ارتقای کیفیت و استقرار نظام‌های مدیریتی مدرن ایفا می‌نماید. این معاونت با تکیه بر تخصص، تجربه و فناوری روز، همواره در مسیر پیشرفت پایدار، نوآوری و تعالی سازمانی گام برمی‌دارد.

معاونت بازرگانی

درباره معاونت بازرگانی این معاونت شامل پنج بخش مدیریت بازاریابی و توسعه، مدیریت فروش صادراتی، مديریت فروش داخلی، مدیریت تامین و لجستيك و مدیریت عرضه و تحویل می باشد. كلیه اقدامات فروش اعم از عرضه در بورس، قرارداد های فروش، صدور حواله، پیگیری تحویل، بازاريابی و تحقیقات بازار در این واحد انجام می شود. مدیریت بازاریابی و توسعه این واحد با ارتباط موثر با مشتریان از طریق حضور مستمر در همایش ها و نمایشگاه ها با هدف حفظ و افزایش سهم بازار و همچنین مطالعه و تحلیل شرایط اقتصادی، بازار و فعالیت رقبا سعی در ییشبرد اهداف استراتژیک شرکت در افق برنامه های بلندمدت، میان مدت و کوتاه مدت می نماید. مدیریت فروش صادراتی این واحد با همکاری و برگزاری جلسات با سازمان ها و موسسات مرتبط با فروش از قبیل بورس، گمرک، سازمان توسعه تجارت، شرکت های بازرسی، اتاق بازرگانی و … صدور اعلامیه های عرضه صادراتی و ییگیری یذیرش عرضه اقدام نموده و همچنین وظیفه نظارت بر بازاریابی و فروش صادراتی شرکت های تابعه را بر عهده دارد. مدیریت فروش داخلی این واحد با همکاری و برگزاری جلسات با سازمان ها و موسسات مرتبط با فرآیند فروش از قبیل بورس و ارگان های دولتی اقدام به صدور حواله و تحویل کالا به مشتری در راستای تحقق سیاست های فروش شرکت گام می نهد. مدیریت تامین و لجستیک این واحد در دو حوزه تامین و خرید با رعایت آیین نامه معاملات شرکت و ارزیابی و شناسایی ییمانکاران و تامین کنندگان اقدام به تامین و خرید نموده و همچنین در حوزه حمل و نقل و لجستیک اقدام به ساماندهی تمامی فعالیت های حوزه حمل و نقل زمینی و ناوگان حمل قیر نموده است. مدیریت عرضه و تحویل این واحد از طریق تعامل با سایت های تولید و ذخیره سازی اقدام به برنامه ریزی در خصوص میزان تناژ خرید و دریافت خوراک متناسب با برنامه تحویل و فروش و همچنین با کنترل و مدیریت و انتقال بین انبارها بر اساس موجودی ها و سفارشات فروش اقدام می نماید.  

انواع قیر

قیرهای طبیعی : دسته ای از مواد قیری هستند كه تحت تاثیر عوامل جوی و گذشت زمان به طور طبیعی ایجاد شده و بدون نیاز به روش‌های تقطیر به كار می‌روند و از لحاظ تركیب و خواص بسیار متنوع هستند. قیرهای قطرانی : موادی سیاه رنگ و سخت هستند كه باقیمانده تقطیر قطران زغال سنگ هستند. سطح تازه شكسته براق است، به هنگام حرارت دادن، با افت سریع گرانروی، ذوب می‌شوند و دمای ذوبشان به روش تولید وابسته است. قیرهای نفتی : آن دسته از قیرهایی هستند كه منشاء آنها نفت خام است. این قیرها، قیرهای جامد و نیمه جامدی هستند كه به طور مستقیم از تقطیر نفت خام و یا با عملیات اضافی دیگری نظیر دمیدن هوا به دست می‌آیند و نسبت به انواع دیگر قیر، كاربردهای بیشتر و مصرف بالاتری دارند.

کاربردهای قیر

قیر معمولاً در حوزه‌های راهسازی، عایق‌کاری و ساير صنايع به کار می‌رود. حدودا 85 درصد از قیر تولیدی، در حوزه راهسازی مورد استفاده قرار گرفته و صنعت عایق‌کاری سهم حدود 10درصدي را به خود اختصاص داده است و ساير صنايع نيز حدود 5 درصد سهم مصرف دارند.. از ساير مصارف قير بجز راهسازی مي‌توان به پوشش كف، بام، لوله های زیرزمینی، محافظ فلزات و همچنین آب‌بندی مخازن، كانال‌ها، پل‌ها و تثبیت شن‌های روان ، رنگ آمیزی و … اشاره نمود.

شیمی قیر

قير; ترکیبی هیدروکربنی با رنگ قهوه‌ای تیره- سیاه، به اَشكال جامد، نیمه‌جامه یا ویسكوز، با خاصیت چسبندگی كه با منشاء طبیعی یا پالایشگاهی، عمدتاً حاوی هیدروكربن‌هایی با وزن ملكولی بالا است. این ماده به طور كامل در دی‌سولفید كربن(CS2 ) ، تری‌كلرو اتیلن (C2HCl3 ) و زایلن (C6H4(CH3)2 ) قابل انحلال است. فشار بخار آن در دمای محیط قابل اغماض و در این حالت تقریباً بدون بو است. فراوان‌ترین و پركاربردترین نوع قیر، قیر نفتی است كه از نظر فیزیكی یك مادة همگن (Homogeneous ) و از نظر شیمیایی یك مخلوط ناهمگن (Heterogeneous ) از تركیبات شیمیایی مختلف است. این مخلوط هیدروكربنی عموماً شامل 90% اتم‌های كربن و هیدروژن و الباقی ، نیتروژن، گوگرد و اكسیژن و مقادیرکمی از فلزات نیکل، آهن ، منیزیوم و….. است، قیر از لحاظ رفتاری ماده‌ای است که در دمای محیط نه رفتار یک ماده الاستیک را دارد و نه یک ماده ویسکوز ، بلکه رفتار قیر شامل ترکیبی از این دو حالت یعنی ویسکوالاستیک است.

فرایند تولید قیر

قیرهای نفتی از سه فرآیند استحصال مستقیم, (Straight Run) هوادهی (Air Blowing) و اختلاط (Blending) تولید می شوند. –    فرآیند Straight Run : در زمانی که مشخصات برش ته مانده برج تقطیر در خلاء پالایشگاه با مشخصات قیر مشابه باشد، برش فرآیندی با عنوان قیر بعنوان محصول نهایی دریافت می شود. –    فرایند Air Blowing : زمانی که  برش ته مانده برج تقطیر در خلاء (VB) پالایشگاه، مشخصات مشابه قیر نداشته باشد لذا در این‌صورت VB  بعنوان ماه اولیه به واحد قیر سازی منتقل شده و با فرایند هوادهی در راکتور همراه با واکنش های اکسیداسیون، دهیدرژناسیون و پلیمریزاسیون و با کنترل پارامتر های عملیاتی قیر با گرید های مختلف تولید می گردد. این فرآیند به دو روش پیوسته (Continues Process) و ناپیوسته (Batch Process ) صورت می گيرد. –    فرایند Blending : فرآیند اختلاط برش های مختلف فرآورده های نفتی (با فرمولاسیون بهینه) ، با دستیابی به مشخصات استاندارد قیر  

تاریخچه قیر

سومری‌ها، آشوری‌ها و بسیاری از تمدن‌های پیشین از قیر به طور وسیعی استفاده می‌كردند و از این ماده به عنوان ماده ضد رطوبت و نیز براي محافظت از چوب و موارد مختلفی نظیر مومیایی كردن، مجسمه سازی و تزیینات استفاده می‌شد. همچنین قیر موجود در بسترهای طبیعی به همراه آجرهای پخته شده به صورت ماستیك در ساختمان معابد، پایه پل‌ها، خیابان‌ها و خانه‌ها به كار برده شده است. در حدود چهار الی پنج قرن پیش از میلاد مسیح، هخامنشیان نیز از قیر برای آب‌بندی در تخت جمشید استفاده كرده‌اند كه هنوز آثار آن در این مجموعه مشاهده مي شود. معادل انگلیسی قیر Bitumen است و اولین كاربرد این واژه در زبان لاتین به حدود سال‌های 1460 میلادی برمي‌گردد. در انگلیسی امریكایی آن را Asphalt می‌نامند كه در فارسي معادل “مخلوط آسفالتی” است. آغاز صنعت مدرن قیر را می‌توان به 1712میلادی نسبت داد كه سنگ‌های قیرطبیعی در فرانسه كشف شدند. در آن هنگام مواد قیری را به طور ساده‌ای به صورت كلوخه روی سطح جاده‌های محلی پخش می‌كردند تا ترافیك به تدریج آن‌ها را ساییده و متراكم كند. این تكنیك كاملاً موفقیت‌آمیز بود و در مدت كوتاهی پیشرفت‌هایی در این زمینه حاصل شد كه از‌جمله پورد كردن و گرم كردن مواد قبل ازاستفاده بود. سپس آسفالت‌ها را با كوبیدن و مسطح كردن توسط آهن داغ (اتو) متراكم و محكم مي‌كردند. این ماده كه عموماً به نام سنگ آسفالت متراكم (Compressed Rock Asphalt ) شناخته می‌شد، با موفقیت بسیاری در خیابان‌های اروپا به‌كار گرفته و فراگير شد.